Powołanie do życia długo oczekiwanej europejskiej instytucji zajmującej się kwestiami ochrony środowiska nastąpiło 7 maja 1990 roku. Na mocy rozporządzenia Rady (1210/90) [1] została wówczas utworzona Europejska Agencja Ochrony Środowiska (European Environment Agency – EEA) [2], jako prawnie niezależna jednostka Wspólnoty. Trzy lata później, tj. w październiku 1993 roku, decyzją Rady, siedziba EEA została ulokowana w stolicy Danii – Kopenhadze. Zgodnie z rozporządzeniem Agencja rozpoczęła swą faktyczną działalność w roku 1994 i działa po dziś dzień na mocy tych samych przepisów (wraz z poprawkami z roku 1999 [3] oraz z roku 2003).

Organem decyzyjnym, a zarazem nadzorczym wobec Agencji jest kolegialne ciało, jakie stanowi Zarząd EEA składający się z dwóch przedstawicieli Komisji, dwóch wybitnych naukowców wyróżniających się na polu ochrony środowiska, desygnowanych przez Parlament Europejski, a także po jednym przedstawicielu z każdego państwa członkowskiego. Spośród wszystkich członków Zarząd wybiera przewodniczącego na okres 3 lat. Zarząd spotyka się 3 razy w roku, by ustalić bieżące cele swych zadań, do których należy m.in. zatwierdzenie wieloletniego i rocznego planu pracy oraz budżet instytucji [4]. Każdy z członków Zarządu EEA ma prawo do 1 głosu, natomiast decyzje zapadają większością 2/3 głosów wszystkich członków Zarządu [5].

W ramach struktury EEA, obok Zarządu, działa również Biuro, w którego składzie znajduje się 4 wybranych członków Zarządu (w tym przewodniczący) oraz przedstawiciele Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego. Ma ono za zadanie przygotowanie i organizację posiedzeń Zarządu, spotkań roboczych z Komisją i Parlamentem Europejskim oraz podejmowanie ważnych decyzji operacyjnych w okresie pomiędzy kolejnymi posiedzeniami Zarządu EEA [6].

Na czele Agencji stoi Dyrektor Wykonawczy, mianowany przez Zarząd (i przed nim odpowiadający) na wniosek Komisji na pięcioletnią kadencję. Prócz bieżącego zarządzania podległą sobie instytucją ma on za zadanie prawidłowe przygotowanie i wdrażanie w życie decyzji oraz programów przyjętych przez Zarząd, sporządzanie i publikowanie sprawozdań oraz prowadzenie wszelkich spraw kadrowych [7].

Zarówno Dyrektor Wykonawczy, jak i sam Zarząd wsparci są pomocą przez Komitet Naukowy opiniujący wszelkie sprawy naukowe dotyczące działalności Agencji. Komitet ów tworzy 20 członków posiadających szczegółowe kwalifikacje w dziedzinie ochrony środowiska, desygnowanych przez Zarząd na 4-letnią kadencję [8].

Prócz elit zarządzających Europejską Agencją Ochrony Środowiska na najwyższych szczeblach, instytucja ta skupia wokół siebie dość liczne grono pracowników administracyjnych niższego szczebla. Zarówno struktura organizacyjna, jak i kadry oraz budżet owej instytucji podlegają ciągłym zmianom, reorganizacji i rozbudowie. I tak o ile np. w roku 1999 zatrudniała ona łącznie 70 osób i dysponowała budżetem na poziomie 18,1 miliona EUR [9], o tyle już w roku 2004 statystyki te rysowały się na poziomie 115 pracowników i 31 milionów EUR [10], by w przeciągu kolejnych dwóch lat osiągnąć stan ok. 170 osób i 32,14 mln EUR budżetu [11]. Warte zaznaczenie jest to, iż ok. 50% z tych środków przeznaczane jest na tzw. koszty operacyjne, czyli w większości wydatki związane z ekspertyzami zewnętrznymi, w tym koszty funkcjonowania Europejskich Centrów Tematycznych (ETC – European Topic Centres). Część środków transferowanych jest do krajów współpracujących z Agencją na warunkach określonych w kontraktach zawieranych z ekspertami krajowymi bezpośrednio lub poprzez ETC, a także w formie refinansowania kosztów udziału krajowych przedstawicieli w spotkaniach EIONET (na ogólnych zasadach obowiązujących w UE) [12].

——-

Przypisy:

[1] Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1210/90 z dnia 7 maja 1990 r. w sprawie ustanowienia Europejskiej Agencji Ochrony Środowiska oraz Europejskiej Sieci Informacji i Obserwacji Środowiska (Dz. Urz. WE L 120 z dnia 11 maja 1990 r., str. 1-6, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t. 1, str 396-401).

[2] Witryna internetowa: Agencje Unii Europejskiej „EUROPA” – Europejska Agencja Ochrony Środowiska http://europa.eu/agencies/community_agencies/eea/index_en.htm (stan z dnia: 4 maja 2008 roku).

[3] Rozporządzenie Rady (WE) nr 933/1999 z dnia 29 kwietnia 1999 r. zmieniające rozporządzenie (EWG) nr 1210/90 w sprawie ustanowienia Europejskiej Agencji Ochrony Środowiska oraz Europejskiej Sieci Informacji i Obserwacji Środowiska (Dz. Urz. WE L 117 z dnia 5 maja 1999 r., str. 1-4; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t. 4, str 143).

[4] Sprawozdanie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska pt. „Europejska Agencja Środowiska w roku 2006. Udział Polski w realizacji jej zadań”, Warszawa, czerwiec 2007, s. 5.

[5] Fiszka Informacyjna, Ochrona Środowiska, Centrum Informacji Europejskiej
http://www.rcie.lodz.pl/info/dokumenty/03_przewodnik/22_ochrona_srod/srodowisko203%20-%20Instytucje%20UE%20ds.%20ochrony%20srodowiska.pdf (stan z dnia 19 maja 2008 roku).

[6] Sprawozdanie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska pt. „Europejska Agencja Środowiska w roku 2006. Udział Polski w realizacji jej zadań”, Warszawa, czerwiec 2007, s. 5.

[7] Fiszka Informacyjna, Ochrona Środowiska, Centrum Informacji Europejskiej
http://www.rcie.lodz.pl/info/dokumenty/03_przewodnik/22_ochrona_srod/srodowisko203%20-%20Instytucje%20UE%20ds.%20ochrony%20srodowiska.pdf (stan z dnia 19 maja 2008 roku).

[8] Tamże.

[9] Tamże.

[10] Witryna internetowa: Agencje Unii Europejskiej „EUROPA” – Europejska Agencja Ochrony Środowiska.

[11] Sprawozdanie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska pt. „Europejska Agencja Środowiska w roku 2006. Udział Polski w realizacji jej zadań”, Warszawa, czerwiec 2007, s. 6.

[12] Tamże.