Na południowio-wschodnim krańcu Danii, czyli na zachodnim Bałtyku, leży niewielka nawet jak na bałtyckie możliwości, wyspa Møn. Ponad 200 kilometrów kwadratowych powierzchni i około 10 000 mieszkańców, z czego 3,8 tysiąca zamieszkałych w największym na wyspie Stege. Czego więc można się spodziewać po podróży w tym kierunku? Czy jest tutaj w ogóle coś ciekawego do zobaczenia? Czy warto jechać aż na ten kraniec Danii?
Jak dotrzeć na wyspę Møn?
A wiedzieć musisz, że nie jest łatwo się tutaj dostać. Owszem, w linii prostej z Polski nie wydaje się to być nadmiernie daleko. Jednak pod uwagę należy wziąć, że jedyne mosty, które spinają Møn z innymi duńskimi terytoriami, znajdują się od strony zachodniej i północnej, więc dla przybyszów z Polski oznacza to trasę naokoło. Promy tu nie kursują, przynajmniej nie bezpośrednio, bo do samej Danii i sąsiedniej Szwecji już owszem. Można więc nieco skrócić sobie jazdę drogą lądową, choć niekoniecznie zaoszczędzić tym samym czas. W końcu oczekiwanie na prom, załadunek, przepłynięcie i rozładunek, również trwają. A już na pewno można się tak pozbawić szansy zobaczenia po drodze innych ciekawych miejsc w Danii, takich jak chociażby mijane po drodze Odense. Drogą lądową może więc i będzie dalej, ale też bez przesady, nie są to odległości ekstremalne. A mają one szansę dostarczyć nam nowych, ciekawych doświadczeń podróżniczych. Tym bardziej, że na wyspie Møn czeka na kilka ciekawych widoków…
Møns Klint – białe klify na Bałtyku
Najsłynniejszym i najbardziej fotogenicznym miejscem wyspy Møn pozostają niezmiennie białe klify, które górują nad wybrzeżem Morza Bałtyckiego. Przyzwyczajeni do polskiego wybrzeża, które w znacznej większości jest “płaskie”, zobaczymy tu inne oblicze Bałtyku. I potężne oblicze natury, która w procesach geologicznych wyniosła tu ziemię wysoko w górę, tworząc strome zbocza, z których rozpościera się przepiękny widok na okolicę. A i same klify prezentują się godnie, majestatycznie, choć i jest w nich coś… przerażającego. Szczególnie, gdy pomyśli się o erozji gleby, o osunięciach ziemi, o tym, że ogromne fragmenty klifów mogą się w każdej chwili oberwać ze swych stumetrowych wzniesień i runąć z potężnym grzmotem w dół.
Przeczytaj i zobacz więcej Møns Klint.
Liselund Slot
Nieopodal klifowego wybrzeża wyspy Møn znajdziemy inne urokliwe miejsce – tym razem stworzone ręką człowieka. A historia tego miejsca sięga XVIII wieku… i różnych części świata. Bo znajdziemy tu i chatkę na wzór szwajcarski, i typowo norweski domek, jak i wreszcie chiński pawilon. Choć samych budowli jest tutaj więce. A całość rozlokowana jest na pięknie zagospodarowanym terenie. Widząc urok tego miejsca nie można się dziwić, że odwiedził je słynny duński baśniopisarz Hans Christian Andersen. Kto wie, może miejsce to go inspirowało?
Zobacz i przeczytaj więcej o Liselund.
Megalityczny grobowiec Sømarkedyssen
Neolityczny grobowiec Sømarkedyssen, położony przy wąskiej drodze prowadzącej w kierunku zachodniego wybrzeża wyspy Møn, nie może równać się w swej majestatyczności z najpiękniejszymi białymi klifami Danii. Pomimo iż jest to grobowiec megalityczny, jego gabaryty nie są mega. Nie chodzi tu jednak o majestat, co o przeszłość tego miejsca. Szacuje się, że pochodzi on z 3400 roku p.n.e., choć samych śladów ludzkich na wyspie Møn doszukuje się i znacznie dawniej, bo ponad 10 000 lat temu. Jednak w czasie ostatniej epoki lodowcowej tereny te były pokryte lodem, a ludzie powrócili na Møn właśnie około 10 000 lat temu, w trakcie epoki górnego paleolitu. A Sømarkedyssen jest objawem prehistorycznej działalności ludzkiej. Choć z pozoru może się wydawać jedynie stosem potężnych kamieni, po krótkim przyjrzeniu się widać, że zadziałała tu ludzka ręka. Głazy znajdują się na szczycie niewielkiego wzniesienia, a one same poukładane są w taki sposób, by stworzyć ośmiokątną komorę z dużym, wieńczącym grobowiec głazem, podtrzymywanym przez siedem kamieni nośnych.
Warto wspomnieć, że nie jest to jedyny grób megalityczny na terenie wyspy Møn. Tych znaleziono tu ponad 100, z czego część zakonserwowano i poddano ochronie. Jednak do Sømarkedyssen bez wątpienia łatwo jest dotrzeć. Do tego leży w przyjemnej dla oka okolicy.
Stege
Wspomniane wcześniej Stege, choć dziś, przy wielkościach, jakie tworzy XXI-wieczna cywilizacja, stanowi zaledwie kruszynę na globalnej mapie, przed wiekami nie było wcale jakąś nieistotną, zapomnianą przez wszystkich miejscowością. Wręcz przeciwnie, Stege uzyskało status miasta handlowego w 1268 roku za panowania Eryka V Duńskiego. Warto wspomnieć, że już na początku XII wieku istniały tu fortyfikacje chroniące społeczność rybacką. Zresztą, sugeruje się, że obecna nazwa może pochodzić od słów: Stickae lub Stike. A oznaczać one miały drewniane pale wbite w dno zatoki, co stanowiło dodatkową obronę przed najeźdźcami. Bo i tych ostatnich nie brakowało, wystarczy wspomnieć, że w 1510 i 1522 roku hanzeatycka Lubeka postanowiła napaść na Stege… w obu przypadkach zresztą czyniąc to nieskutecznie.
Nie zawsze jednak historia była łaskawa dla Stege. W 1457 roku w tragicznym pożarze spłonęła większa część miasta. Z kolei w 1484 roku wybuchła tu epidemia dżumy. Następnie w 1534 roku w trakcie tzw. Zatargu hrabiów, czyli mówiąc inaczej: w trakcie wojny Hanzy z Danią, Szwecją i Prusami, tutejsza twierdza została zniszczona podczas wrogiego najazdu. Wówczas to podupadł również lokalny połów śledzi, który wcześniej był gospodarczą dźwignią miasta. Na szczęście Stege nie upadło zupełnie i dziś można przechadzać się jego urokliwymi i spokojnymi uliczkami.
Kościół w Keldby
W niewielkim Keldby, leżącym na trasie między Stege a Møns Klint, możemy odnaleźć XIII-wieczny kościół, który słynie z charakterystycznych fresków. Choć warto zauważyć, że nie chodzi tu o freski, których piękno porównywalne miało by być z tymi najsłynniejszymi na świecie. Ich styl jest raczej prosty, choć mają one swój urok, który przy niektórych detalach… budzi uśmiech na twarzy. Wydają się proste, ale mają swoją magię. Wspomnieć wszak trzeba, że pochodzą one z XV wieku, a ich twórcą jest tajemniczy Mistrz z Elmelunde (choć są tu i freski starsze, bo datowane na 1275 rok). A tajemniczy jest ów mistrz przede wszystkim dlatego, że niewiele o nim wiemy… poza tym, że możemy zobaczyć jego dzieła w kilku kościołach wyspy Møn. I że w kilku kościołach zdarzyło mu się powtórzyć błędy ortograficzne, niewłaściwą łacinę, co sugeruje, że nie posiadał on należytego wykształcenia.
Tuż pod murami kościoła w Keldby znajduje się także niewielki, ale jakże urokliwy ogród. Idealne miejsce na krótki spacer… lub chwilę kontemplacji, spędzając czas na ławce pośród zieleni.
Kościół w Elmelunde
W sąsiedztwie niewielkiego Keldby znajduje się równie niewielkie Elmelunde. Dokładnie to Elmelunde, z którego wywodzi się Mistrz, który to namalował freski w kościele w Keldby. Jak więc można się domyślić, również i w kościele w Elmelunde takowe freski znajdziemy, z tą różnicą, że świątynia ta jest jeszcze starsza. Bowiem owa romańska budowla pochodzi z około 1085 roku. Choć na przykład wieżę, ze spiralnymi schodami prowadzącymi na dzwonnicę, zaczęto budować dopiero około 1300 roku… by budowę tę zakończyć około roku 1500. Z kolei zakrystię dobudowano dopiero około 1700 roku. A freski Mistrza z Elmelunde? Jak można się domyślić po datowaniu fresków kościoła w Keldby, pochodzą z XV wieku.
Czy to wszystkie ciekawe miejsca na wyspie Møn?
Choć wyspa Møn nie jest duża to jednak powyższa lista wcale nie musi być pełna. Wręcz przeciwnie – przekonany jestem, że na wyspie Møn znajdziesz więcej ciekawych miejsc. Ja odkryłem w trakcie mojej krótkiej przygody z tą wyspą właśnie te. Ale jestem przekonany, że eksplorując te tereny mocniej, znajdziesz więcej kościołów, grobowców, innych zabytków, czy po prostu pięknych widoków, którymi warto ucieszyć oko. Po prostu musisz tam pojechać i odkryć wszystkie te miejsca po swojemu. Myślę, że wyspa Møn cię urzeknie. Wręcz jestem o tym przekonany.
Przeczytaj też:
Interesują cię ciekawe miejsca w Danii? Zobacz również dawną stolicę Roskilde. Ale i nie mniej urokliwe Odense, a wreszcie i… zamek Hamleta.
Jeśli planujesz długą podróż samochodową, sprawdź różne sposoby na senność za kierownicą.
