Fakty się liczą

Są fakty, które nie tylko intrygują, ale i zmieniają spojrzenie na świat. Wiele z tych faktów można przedstawić w prosty sposób – za pomocą liczb. I właśnie takich faktów dotyczy akcja #FaktySięLiczą, w ramach których w moich kanałach społecznościowych będę regularnie publikował różne informacje na temat podróży, historii, marketingu, czy nawet polityki.

Fakt #1

Jak często jeździmy poza granice naszego kraju z nadzieją, że zobaczymy na własne oczy zabytki, które podziwia cały świat? Miejsca egzotyczne i zadziwiające? A tymczasem wiele z niezwykle ważnych dla światowego dziedzictwa kulturowego miejsc znajduje się właśnie u nas – w Polsce. Aż 14 tego typu miejsc znajduje się w naszej Ojczyźnie, to tyle samo co w Portugalii, czy odległej Brazylii. To więcej, niż w znacznie większych Stanach Zjednoczonych, czy krajach tak egzotycznych, a niekiedy i popularnych turystycznie, jak: Maroko, Argentyna, Egipt, Wietnam, czy Tajlandia. Może jednak czasem warto docenić Polskę?

Fakt #2

Historia cywilizacji ludzkiej zna różne typy wojen, różne ich przyczyny, różne skutki, ale i różne długości. Zwykle toczą się one przez długie lata. Rzadziej trwają miesiącami. Jeszcze rzadziej kilka tygodni, czy nawet kilka dni. Jednak najkrótsza znana nam wojna pochodzi z XIX wieku i toczyła się między Anglią a Zanzibarem i trwała raptem… 38-45 minut. Nie jest to więc nawet wojna liczona na godziny, co raczej na minuty, czy kwadranse. To coś zupełnie innego, niż zwykle jesteśmy przyzwyczajeni.

Fakt #3

W 2011 roku w Syrii wybuchła wojna domowa. Rok wcześniej kraj ten przyjął więcej turystów, niż… Australia. Co jest więc bardziej zaskakujące? Czy to, że Syria, którą dziś kojarzymy z okrucieństwami wojny, była chętniej odwiedzanym przez turystów miejscem niż Australia? Czy to, że miejsce, które według statystyk wydawało się otwarte na świat, stało się z dnia na dzień istnym pobojowiskiem pełnym krwawych scen? Tak nawiasem mówiąc, miałem to szczęście, że Syrię odwiedziłem niedługo przed wojną, tj. w 2009 roku, odwiedzając takie miejsca jak Damaszek, Aleppo, Hama, Maaloula, czy Krak des Chevaliers. To była swego rodzaju podróż w przeszłość, w odległą historię ludzkości, wówczas nic jeszcze nie zapowiadało brutalnej przyszłości…

Fakt #4

Bardzo często obywatele narzekają na rządzących ich krajem polityków, nie mogąc doczekać kolejnych wyborów, w których mogliby ich zmienić na innych. Abstrahując już od tego, czy rzeczywiście ostatecznie dochodzi do zmiany twarzy w parlamencie – w oczekiwaniu na koniec aktualnej kadencji, dłuży się ona. W Polsce, zarówno kadencja Sejmu, jak i Senatu, wynosi 4 lata i jest to dość typowy okres dla większości krajów z demokracją parlamentarną na świecie. Są jednak państwa, w których okres ten wynosi znacznie więcej… i tak oto w Liberii, zgodnie z prawem ustanowionym w 2012 roku, kadencja senatora trwa aż 9 lat. Tam to się dopiero kadencja dłuży.

Fakt #5

Najwyższy szczyt Ziemi, tj. Mount Everest (zwany także Czomolungmą), został oficjalnie zdobyty przez człowieka po raz pierwszy 29 maja 1953 roku. Pierwsze zimowe wejście na ten szczyt nastąpiło dopiero 17 lutego 1980 roku, a dokonali tego dwaj Polacy: Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki. Mogłoby się więc wydawać, że od tamtego czasu żaden ziemski szczyt nie stanowi już przeszkody dla człowieka… a jednak, po dziś dzień, są takie wierzchołki, na których swej stopy człowiek nigdy nie postawił. Do takich gór zalicza się niższy o ponad kilometr od Czomolungmy szczyt Gangkhar Puensum. Ma jednak na to wpływ prawo Bhutanu, które ze względów religijnych zabrania wspinaczki na terenie kraju.

Fakt #6

Po dziś dzień katastrofa elektrowni jądrowej w Czarnobylu rozbudza wyobraźnię, a nawet lęk u wielu osób na całym świecie. Do wydarzeń z 26 kwietnia 1986 roku nawiązuje wiele książek, gier wideo, a także i filmów. Zazwyczaj inspiracje w popkulturze dotyczą mitów na temat rozmaitych zmutowanych potworów zrodzonych pod wpływem promieniowania jonizującego, a grasujących na terenie zamkniętej strefy wokół Czarnobyla, tzw. zony. Tymczasem fakty są zgoła inne. Owszem, wiele osób zostało z owej zony ewakuowanych, ogromna część terenu została odcięta od świata, ale w samej katastrofie zginęło znacznie mniej osób, niż zazwyczaj ludzie sobie to wyobrażają.

Fakt #7

Stany Zjednoczone bardzo często stawiane są jako wzór ustroju pełnego wolności osobistej, poszanowania własności, a także kraju pełnego możliwości. I słusznie, bo przecież tak jest, choć każdy stan rządzi się nieco innymi regułami. Te różne reguły spaja jednak Konstytucja, w której zmian, czy też poprawek, dokonuje się poprzez ratyfikację danej poprawki przez 38 dowolnych stanów. Wydaje się to rozsądne… choć jednocześnie trzeba mieć świadomość, że taki system może wpływać na długi czas oczekiwania na wprowadzenie danej modyfikacji Ustawy Zasadniczej. Wszak XXVII poprawka Konstytucji Stanów Zjednoczonych została zaproponowana w 1789 roku, a ostatecznie wprowadzono ją dopiero w roku 1992. To daje sumę 203 lat oczekiwania na zmianę najważniejszej ustawy w kraju!

Fakt #8

Madera to wyspa pełna rozmaitych krajobrazów. Raz mamy na niej do czynienia ze skalistym wybrzeżem niczym w Czarnogórze, innym razem z płaskowyżem przypominającym północnoamerykańskie stepy, a w jeszcze innym możemy powędrować ścieżkami górskimi przypominającymi szlaki Inków w Peru. W jednej części wyspy do ścian skalnych przyklejone są wąskie drogi, podobne do tych z greckich Meteorów, a w innej części wyspy wodospad jakby przeniesiony tutaj z Kolumbii. Ale są i miejsca charakterystyczne tylko dla Madery, jak chociażby Lewady. A wszystko to na jednej tylko wysepce, która jest o połowę mniejsza od samego tylko Londynu oraz niewiele większa od Warszawy.

Fakt #9

Według raportu firmy Grant Thorton „Barometr Prawa” Polska zajęła pierwsze miejsce w rankingu państw o najwyższym wskaźniku zmienności prawa w Unii Europejskiej! Gdyby ktoś chciał czytać wszystkie przyjmowane w 2017 r. ustawy i rozporządzenia, musiałby na to poświęcić prawie cztery godziny każdego dnia roboczego. Czy jednak można się temu dziwić, skoro najwyższy akt prawny Rzeczpospolitej, tj. kilkunastoletnia Konstytucja III RP, jest bardziej rozbudowana, niż kilkusetletnia Konstytucja Stanów Zjednoczonych? I niemal tak samo rozbudowana, jak Konstytucja Indii? A przecież te dwa kraje są znacznie bardziej skomplikowane ustrojowo, etnicznie, społecznie niż Polska.

Fakt #10

Pomimo wojny domowej, jaka dziś panuje na terenie Syrii, stolica tego państwa wciąż pozostaje najdłużej nieprzerwanie zamieszkałym miastem świata. Mówi się, że na terenie współczesnego Damaszku ludzie zaczęli mieszkać już na 3 tysiąclecia przed naszą erą. Nie znaczy to jednak, że nie byli tutaj i wcześniej.

Fakt #11

Im większe miasto, tym więcej różnego rodzaju instytucji na jego terenie. Nie powinno więc nikogo dziwić, że współczesny Londyn jest siedzibą ponad 200 muzeów i galerii sztuki. A jednocześnie zastanawiające może być to, ile czasu potrzebujemy, aby wszystkie te miejsca zwiedzić…

Fakt #12

W kraju, w którym waluta traci na wartości nie z tygodnia na tydzień, nie z dnia na dzień, a z godziny na godzinę, czy wręcz z minuty na minutę – pieniądz nie ma większej wartości. Bo ta się ciągle dezaktualizuje na niekorzyść papierka przechowywanego w portfelu. W najtrudniejszej sytuacji są po prostu zwykli obywatele, którzy nie są w stanie nic kupić w sposób powszechnie uważany za „normalny”.

Fakt #13

2 sierpnia 1830 roku król Francji Karol X w wyniku rewolty społecznej abdykował, uciekając następnie w przebraniu kobiecym do Anglii. Wówczas tzw. „królem z prawa” został automatycznie Ludwik XIX Burbon, ostatni delfin Francji. Jego władza trwała jednak zaledwie… 20 minut, gdyż i on sam abdykował na korzyść swego bratanka, Henryka, księcia Bordeaux, zwanego później Henrykiem V. Ten również długo Francją nie rządził, gdyż zaledwie tydzień, do 9 sierpnia. To dopiero były szalone czasy i szybkie zmiany…

Fakt #14

Pirámide del Sol, czyli po polsku Piramida Słońca, to jedna z największych i najstarszych piramid w Mezoameryce. Co prawda powszechnie kojarzona jest ona z Aztekami, jednak to nie oni są odpowiedzialni za skonstruowanie tego niebywałego obiektu, na szczyt którego prowadzą 243 stopnie. Piramida Słońca powstała na kilka wieków przed przybyciem na ten teren Azteków. Być może czynu tego dokonał lud Nahua, Otomi lub Totonac. Jednak bez względu na to, kto to uczynił, z całą pewnością uczynił rzecz zachwycającą po dziś dzień i przyciągającą miliony turystów każdego roku. Wszak największy budynek Teotihuacán jest jedną z najbardziej znanych wizytówek Meksyku.

Fakt #15

Z wieloma rzeczami można kojarzyć Boliwię, choćby z lasów równikowych, które pokrywają połowę powierzchni kraju, z Parkiem Narodowym Sajama z wulkanem o tej samej nazwie oraz z mnogością gatunków dzikich zwierząt, żyjących na jego terenie, czy wreszcie z jeziorem Titicaca, uznawanym za najwyżej położone jezioro żeglowne dla dużych statków i zarazem za największe jezioro wysokogórskie na Ziemi. Jednak można również Boliwię kojarzyć z jej nieustannymi zmianami politycznymi. Ciężko jest za to kojarzyć wszystkich przywódców politycznych, gdyż zmieniają się oni jak w kalejdoskopie.

Fakt #16

Polska u szczytu swej potęgi była w XVII wieku. Choć dawniej nie było wszystko tak dobrze udokumentowane i określona jak współcześnie, to bez wątpienia największe swoje terytorium Rzeczpospolita Obojga Narodów posiadała po zawarciu rozejmu z Rosją w Dywilinie. Miało to miejsce 11 grudnia 1618 roku. Powierzchnia kraju, według różnych historyków, wynosiła wówczas od 990 tys. km kw. do nawet 1,15 mln km kw. Nie było to, co prawda, największe imperium w historii cywilizacji ludzkiej, ale i tak może rozbudzać wyobraźnię Polaków…

Fakt #17

Demokracja jest słowem bardzo często powtarzanym na przestrzeni ostatnich kilku, czy nawet kilkunastu lat. Ustrój ten urósł wręcz do jednego z największych osiągnięć ludzkości ostatnich stu lat. Wiele osób tak też właśnie postrzega demokrację: jako doskonałe dziecko XX wieku, zapominając przy tym zupełnie, że ustrój ten panował już 2500 lat temu w niektórych greckich polis. Nie jest to więc formuła wymyślona przez współczesnych nam ludzi.

Fakt #18

Ryszard Kapuściński spopularyzował określenie „wojna futbolowa” na opisanie konfliktu, który miał miejsce po meczu Salwador – Honduras w 1969 roku. Wówczas to Salwador strzelił Hondurasowi 3 gole, doprowadzając przeciwników do takiej frustracji, że ci postanowili odpowiedzieć konfliktem zbrojnym… Oczywiście to jest mit, gdyż faktycznych powodów wybuchu tzw. wojny futbolowej było znacznie więcej i były znacznie bardziej poważne. Mecz mógł być co najwyżej katalizatorem. Zresztą, miałem okazję pisać o tym w artykule: „Prawdziwe przyczyny wybuchu wojny futbolowej”.

Fakt #19

Mówi się, że znajomość języków otwiera drzwi – czy to do świata, czy to do kariery, czy po prostu do serca ludzi. Jak tu jednak poruszać się po Papui-Nowej Gwinei, na terenie której można natknąć się na ludzi mówiących w różnych językach? A dokładniej: w ponad 800 językach, z czego wcale nie muszą one być do siebie podobne, więc znajomość jednego wcale nie musi pomagać w zrozumieniu drugiego.

Fakt #20

2980 parlamentarzystów w jednym miejscu? To musi robić wrażenie! Jednak, gdyby spojrzeć na wielkość kraju i ilość obywateli mieszkających na terenie Chin to wcale liczba chińskich parlamentarzystów nie musi być tak przytłaczająca. Wręcz przeciwnie, może się nagle okazać, że jest ich stosunkowo mało, w porównaniu chociażby do… Polski. Wszak nasz Sejm i Senat daje liczbę parlamentarzystów, którzy stanowią około 1/5 parlamentarzystów chińskich, podczas gdy Polscy obywatele to 1/34 tego, co można spotkać w Państwie Środka.

Fakt #21

Aż niewiarygodne może się wydawać, że tylko 6 osób zginęło w wyniku ogromnego pożaru, który pochłonął 2/3 ogromnego miasta. Z drugiej zaś strony, w samym pożarze zginęło większość mieszkających w Londynie szczurów. Można więc powiedzieć, że było to swego rodzaju zbawienie dla miasta, które od 1665 roku było „trawione” przez epidemię dżumy.

Fakt #22

Być może inni mają najsłynniejsze zamki na świecie, jak choćby ten w brytyjskim Windsorze, czy praskie Hradczany w Czechach. Ale to właśnie w Polsce jest największy spośród tych, które po dziś dzień stoją, choć należy pamiętać, że po II wojnie światowej zamek w Malborku był dość mocno zniszczony. Dziś na szczęście pręży on swoje mury i przyciąga szerokie rzesze turystów każdego roku.

Fakt #23

Mówiąc o wiekowych ustrojach, bardzo często mamy na myśli starożytną Grecję i chociażby ateńską demokrację. Mało kto jednak zdaje sobie sprawę, że najstarszy parlament na świecie istnieje w znacznie chłodniejszym regionie świata – na Islandii. To właśnie tutaj funkcjonuje Althing, które początki sięgają 930 roku n.e.

Fakt #24

Bardzo często wspominamy różne bitwy i potyczki, w której przeważające siły wroga nie potrafiły pokonać znacznie mniejszego przeciwnika. Rzadko jednak kiedy mówimy o potyczce, zwanej również przez innych bitwą – pod Kutyszczami. Tam to bowiem w 1660 roku garstka 140 bitnych polskich husarzy starła się z około 3 – 3,5 tysiącami żołnierzy wojsk rosyjskich. I oczywiście husaria wyszła z bitwy zwycięsko, pomimo, że na jednego Polaka przypadało około 25 żołnierzy wroga.

Fakt #25

Pojezierze Mazurskie to kraina tysiąca jezior? Owszem. Jest ich tam nawet ponad 2700. Tymczasem jednak w Kanadzie liczbę jezior szacuje się na… 2 mln! Są i tacy, którzy wskazują jeszcze większą liczbę. Tak, czy inaczej, robi to ogromne wrażenie, nawet pomimo faktu, że sama Kanada jest wielokrotnie większa od Polski, o Pojezierzu Mazurskim już nie wspominając.

Fakt #26

Jak wielka jest Mateczka Rosja (Мать Россия)? Tak wielka, że można ją porównać do ciał niebieskich krążących wokół naszego słońca. Bowiem 17 mln kilometrów kwadratowych powierzchni Federacji Rosyjskiej to wartość zbliżona do powierzchni Plutona. Co prawda Pluton zaliczany jest dziś do kategorii planet karłowatych, ale i tak robi to niemałe wrażenie.

Fakt #27

Choć „podatek od brody” może brzmieć dość absurdalnie, to jednak Piotr I Wielki, który go wprowadził, miał w tym swój konkretny cel. I nie było nim zarobienie na obywatelach pieniędzy (no, może po części i tak), co raczej zmiana nawyków w społeczeństwie rosyjskim. Mianowicie car uznawał noszenie brody za zbyt mało zachodnie, widział w tym symbol zacofania społeczeństwa, dlatego postanowił wprowadzić wcale niemałą opłatę za noszenie tego luksusu. A opłata ta wynosiła 30 rubli, choć część z Rosjan płaciła podwójną stawkę, a byli i tacy, którzy płacili około 100 rubli! Co ciekawe, byli chętni do opłacania tego podatku, gdyż po uiszczeniu daniny otrzymywali specjalny znak, który nosili na szyi, a który był zarazem dla nich symbolem bogactwa…

Fakt #28

Przez wiele lat mówiło się, że najsilniejszym paszportem na świecie był paszport niemiecki. Dziś jednak minimalnie silniejszy jest od niego paszport japoński. A jak się mierzy ową siłę tego dokumentu? Za pomocą wyliczenia do ilu państw można wjechać z danym paszportem bez potrzeby starania się o wizę. Tym samym Japonia z liczbą 189 prześciga Niemcy i Singapur, które mogą pochwalić się liczbą 188 państw. Rzeczpospolita Polska plasuje się nieco dalej, bowiem polski dokument podróżny uprawnia do bezwizowego wjazdu do 175 państw.

Fakt #29

Z jakiej liczby słynie Szwajcaria? Z ogromnej ilości pieniędzy zdeponowanych w tutejszych bankach? Z dużej ilości broni? Być może. Ale może również słynąć z cyfry: 1. Bowiem prawo wprowadzone tutaj w 2008 roku zabrania posiadania tylko 1 sztuki niektórych gatunków zwierząt. Chodzi oczywiście o zwierzęta uznawane za „społeczne”, czyli potrzebujące kontaktu z innymi przedstawicielami swojego gatunku.

Fakt #30

Każdy chyba zna przynajmniej jeden dowcip naśmiewający się z tchórzostwa Francuzów oraz z ich „zamiłowania” do wywieszania białej flagi. Mało jednak kto sobie zdaje sprawę, że w rzeczy samej biała płachta była oficjalną flagą Francji przez około 16 lat!

Fakt #31

Melodia grana z prędkością 45 mil na godzinę (72 km/h)? Takie rzeczy to tylko w Ameryce. A dokładniej: na słynnej Route 66.

Trzeba od razu sobie powiedzieć, że nie jest to jedyna tego typu droga na świecie, gdyż podobne pomysły zrealizowano już chociażby w Japonii, Chinach czy Holandii.

Fakt #32

Najmniejsza gmina miejska jest… mniejsza od najmniejszej gminy wiejskiej w Polsce. I to dwukrotnie mniejsza! Chodzi jednak przede wszystkim o powierzchnię, przez co zagęszczenie ludności na terenie Górowa Iławeckiego wynosi 1239,2 osoby na kilometr kwadratowy. Co prawda to około 6 razy mniej niż w Hong Kongu, ale jak na polskie warunki i tak jest całkiem nieźle.

Fakt #33

XX wiek był erą totalitaryzmów i autorytaryzmów. Minione stulecie kojarzy się nam głównie z podziałem na dwa obozy: liberalnego zachodu oraz socjalistycznego, czy komunistycznego wschodu, zwanego również „Żelazną Kurtyną”. Były jednak jeszcze państwa takie jak Jugosławia – niby socjalistyczne, ale operujące poza blokiem rządzonym przez ZSRR. Można wręcz powiedzieć, że Jugosławia była pomostem między wschodem a zachodem. Być może dlatego przywódca tego kraju – Josip Broz Tito – zyskał sobie taką sympatię, że jego wielkość jego pogrzebu po dziś dzień robi wrażenie?

Fakt #34

Dziś wydaje się to wręcz niewyobrażalne, a nawet skandaliczne, aby spóźnić się na Letnie Igrzyska Olimpijskie aż o 12 dni! Ale prawda jest taka, że rosyjska drużyna ma wytłumaczenie. Wszak w 1908 roku w Imperium Rosyjskim stosowano kalendarz juliański, podczas gdy u organizatorów – w Wielkiej Brytanii – kalendarz gregoriański. Między innymi przez taką różnicę możemy spotkać się w różnych źródłach z różnymi informacjami na temat daty wybuchu rewolucji październikowej z 1917 roku. Wszak jedni historycy powiedzą, że miała ona miejsce w nocy z 24 na 25 października, a inni, że w nocy z 6 na 7 listopada.

Fakt #35

Jak wielu ludzi żyło dotychczas na świecie, na przestrzeni całej historii ludzkości? Wydaje się, że nie ma możliwości, aby na tak zadane pytanie odpowiedzieć. Analizując jednak dane historyczne, różne strzępki informacji z przeszłości, ale i posiadając wiedzę na temat możliwości reprodukcyjnych człowieka, można z dużą dozą prawdopodobieństwa wyliczyć, ile osób żyło na świecie w różnych okresach dziejów. A poprzez to można wyliczyć, ile sumarycznie osób żyło na świecie. Oczywiście z pewną dozą prawdopodobieństwa.

Fakt #36

Każdy Polak kojarzy datę 11 listopada ze Świętem Niepodległości. Jednocześnie nie wyobraża sobie innej daty na to święto. Faktem jest jednak, że historia mogła potoczyć się inaczej i zupełnie inny dzień mógł być celebrowany jako ten „niepodległościowy”. Co jednak ciekawe, nie jesteśmy jedynym krajem na świecie, który tego dnia świętuje odzyskanie niepodległości. Oprócz Polski robi to również Angola, która swoją niezależność polityczną od Portugalii uzyskała dopiero w 1975 roku. Przez pewien okres czasu dzień ten w podobny sposób świętowała także Rodezja, ale dziś już takie państwo nie istnieje.

Co tydzień, w każdą środę, nowe interesujące fakty przedstawione za pomocą liczb.