Niektóre historyczne miasta, pomimo różnych losów naszego ziemskiego świata, w dobrym stanie przetrwały do dziś. Inne z kolei zniknęły raz na zawsze, pochłonięte przez ziemię, strawione przez ogień, zmyte przez morskie fale. Ale są jeszcze stany pośrednie. Są miasta, które nie mają już wysokich murów, dachów i okiennic, ale też nie zniknęły zupełnie z naszego globu, starte na proch.
Są jeszcze takie miejsca, jak Kamejros na Rodos, z wyraźnie zarysowaną linią ścian i ulic. Z resztkami kolumn. Z charakterystycznymi kształtami miejskimi, które jednak nie wyrastają ponad głowy zwiedzających. Są niczym siatka kartograficzna, tyle że namacalna, a nie wyrysowana na papierze. Trójwymiarowa. Odpowiadająca architekturze starożytnego miasta, a nie ukształtowaniu terenu. Choć to ostatnie w Kamejros też jest istotne.
Nie taka krótka historia Kamejros
Nie potrzeba wielkich analiz, by uznać, że Kamejros jest malowniczo położone. Na zboczu opadającym powoli w kierunku Morza Egejskiego, na które to zresztą rozpościera się stąd ładny widok. Jednak już więcej wysiłku należy włożyć, gdy chcemy odtworzyć czasu świetności tego miejsca, pogrzebać w jego pięknej przeszłości i wyobrazić sobie miasto w całej swej okazałości. To, co bowiem dziś tutaj znajdziemy, to jedynie ruiny, jakby ścięte starożytnym mieczem na jednym poziomie.
A czasy swej świetności Kamejros miało dawno temu, zresztą jego początki sięgają daleko, daleko wstecz. Tradycja wręcz mówi, że Kamejros wraz z Lindos i Ialissos to jedno z trzech rodyjskich polis założonych przez Dorów. Pod koniec VI wieku p.n.e. miasto było zależne od Persów, a autonomię uzyskało dopiero pod koniec wojny grecko-perskiej (499 – 448 r. p.n.e.), jeszcze zanim dołączyło ono do Ateńskiego Związku Morskiego. Już wkrótce po tym (“wkrótce” w skali dziejów świata), bo w roku 411 p.n.e. do wybrzeży Rodos przybiły 94 statki Spartan, którzy to bez większych problemów zajęli miasto. Co ciekawe, w 408 r. p.n.e. Kamejros wraz ze wspomnianym już Ialyssos oraz Lindos, założyły nowe miasto – Rodos. Lecz jego historia to już zupełnie inna opowieść…
Późniejsze lata nie były łaskawe dla Kamejros. Oprócz Rzymian, którzy zniszczyli miasto pod panowaniem Gajusza Kasjusza Longinusa, zresztą jednego z zabójców samego Cezara, swoją rękę do dzieła destrukcji dołożyła również natura. W roku 226 i 142 p.n.e. rejon ten nawiedziły trzęsienia ziemi, odczuwalne nie tylko w drżeniu pod stopami, ale i rozpadaniu się architektonicznych sklepień nad głowami Greków. To właśnie trzęsienie ziemi prawdopodobnie zniszczyło stojącą tutaj świątynię Ateny.
Nie takie zupełnie zapomniane Kamejros
Po latach, czy wręcz wiekach niebytu, Kamejros doczekało się archeologów, którzy rozpoczęli prace nad wydobyciem zapomnianych ruin z ziemi. W latach 1852 – 1864 byli to: Włoch Alfred Biliotti oraz Francuz Auguste Salzmann. Z kolei od roku 1928 regularne wykopaliska prowadzone były tutaj przez włoską szkołę archeologiczną – Scuola archeologica italiana di Atene (SAIA). I zajmowała się ona tymi pracami aż do zakończenia II wojny światowej. Później bowiem, a dokładniej w roku 1947, wyspę Rodos od Włochów przejęli Grecy, które pieczę nad nią mają do dziś.
A skoro mowa o “dziś” to… dziś pozostaje nam spacer pośród smaganych delikatną egejską bryzą i ostrymi promieniami słońca ruinach. Pośród pozostałości starożytnych domostw, obok hellenistycznej stoy, resztek świątyni Ateny, czy cysterny, mającej niegdyś możliwość pomieszczenia rezerw wody dla 300 – 400 rodzin. Obok łaźni, fontanny, poprzez akropol… Kamejros musiało być niegdyś ładnym miastem. Z dobrymi widokami, z przyjemną pogodą – a kto wie, może żyło się tutaj całkiem dobrze? Dziś bez wątpienia to miejsce się po prostu dobrze zwiedza. W intensywnym świetle egejskiego słońca.
Przeczytaj też:
Zobacz też inne starożytne miasta, o których była mowa w powyższym tekście: piękne Lindos i Ialissos, które znamy dziś jako Filerimos.
