Na wyspie Kos znajduje się, być może nie nazbyt oryginalna w swym nazewnictwie… miejscowość Kos, stolica tak samo zwącej się, wspomnianej jednej z większych wysp Dodekanezu. Miejscowość Kos niewielka swym rozmiarem, nieustannie prażona gorącym egejskim słońcem, sięgająca swą przeszłością do mitycznych czasów. Miasto, którego nazwę zapisano w “Iliadzie” Homera.
A może to nie nazwa miasta, lecz nazwa wyspy jest wtórna? No właśnie, co było pierwsze, Kos, czy Kos?
To, że historycznie pierwsza była wyspa Kos, nie powinno podlegać żadnej dyskusji. Wpierw wszak musiały się brzegi tego lądu wyłonić z otchłani Morza Egejskiego. Dopiero później mogli się pojawić tutaj ludzie i założyć swoją pierwszą osadę. Choć w świadomości Greków wyspa ta istniała jeszcze w czasach, gdy po Ziemi stąpali herosi i bogowie. A nawet wręcz toczyli oni między sobą walki. Wylądować tutaj swego czasu miał także i Herkules. Pierwsi niemityczni ludzie, mogli pojawić się na wyspie Kos już w III tysiącleciu p.n.e. Jednak samo miasto Kos powstało znacznie później. Oto bowiem dopiero w 366 roku p.n.e. przeniesiono tutaj stolicę, która zresztą była świeżo wybudowana według tzw. systemu hippodamejskiego.
Stare miasto Kos
Choć stolica wyspy Kos nie jest najstarszym z miejsc w tym rejonie Dodekanezu, to jednak długie lata świetności i pełnienia swojej godnej funkcji, sprawiły że w starożytności i latach późniejszych powstało tu wiele budowli o różnych funkcjach. Wiele z nich jednak, niestety, legło w gruzach, czy to powalona przez złowrogie siły natury – trzęsienia ziemi – czy to pod wpływem destrukcyjnej działalności człowieka. Dlatego też wędrując po uliczkach tworzących stare miasto Kos, możemy natknąć się w wielu miejscach na istne place wypełnione starożytnymi ruinami. Fragmentami budynków, w których dostrzec możemy jedynie ich niektóre elementy – szczątki zdobień, kolumn, większe lub mniejsze zarysy ścian i murów. Wielkie bloki kamienne, które wiele setek lat temu tworzyły sanktuarium Afrodyty, sanktuarium Herkulesa, czy ołtarz Dionizosa. Pozostałości dawnej antycznej agory, łaźni czy stadionu. Takich resztek, pośród normalnie funkcjonujących dziś zabudowań starego miasta Kos, jest tutaj wiele. Niemal na każdym kroku. Aż żal, że nie może wszystko to na nowo stanąć na nogi, gdyż z pewnością miejsce to by w ten sposób wiele zyskało na swym uroku.
Zwiedzanie miasta Kos
Nie znaczy to jednak, że zwiedzanie miasta Kos oprze się jedynie na wędrowaniu pośród resztek dawno minionej przeszłości. Wręcz przeciwnie, wciąż jest tu do zobaczenia sporo takich budowli, które nie tylko gorzej, ale i takich, które również nieco lepiej zachowały się po dziś dzień. Wśród nich casa romana, czyli willa typu pompejańskiego z końcówki II wieku i początku III wieku n.e. A wybudowany na ruinach innego, hellenistycznego domu w mieście Kos. Składa się on z 36 pomieszczeń i 3 otwartych przestrzeni zwanych atrium. Wewnątrz zobaczymy różne artefakty nawiązujące do przeszłości tego miejsca – naczynia, rzeźby, czy po prostu elementy dawnej architektury.
Warto zwrócić uwagę, że casa romana została „odkopana” z ruin po tragicznym trzęsieniu ziemi, które zupełnie zniszczyło Kos w 1933 roku. Wówczas to tereny te, jak zresztą i inne części Dodekanezu, należały do Włochów. To właśnie oni włożyli sporo pracy wykopaliskowej, archeologicznej, by odbudować dom, co trwało do 1940 roku. By odtworzyć dawne rzymskie dziedzictwo tych ziem, ku chwale włoskiego imperium. A pracom tym przewodził archeolog – niejaki Laurenzio Laurenzi.
Kolejną muzealną przestrzenią, którą warto odwiedzić podczas zwiedzania miasta Kos, jest lokalne muzeum archeologiczne. W nim to ulokowano rozmaite artefakty – mniejsze i większe – opowiadające o dawno minionych dziejach wyspy Kos. Kamienna tablica z dawnym pismem, niewielkie figurki i znacznie większe od nich rzeźby.
Innym ważnym punktem na turystycznym planie miasta Kos, jest bez wątpienia znajdujący się przy porcie XIV-wieczny zamek Nerantzia. Otaczające go mury i ruiny wewnątrz pozwalają wyobrazić sobie, jak miejsce to mogło wyglądać w czasach swojej świetności. Choć i dziś niektóre jego elementy, jak choćby most prowadzący ze starego miasta Kos do wnętrza zamku, ładnie komponują się z otoczeniem. Wraz z towarzyszącą mu zielenią, tworząc miłą dla oka przestrzeń miejską.
W okolicy zamku znajduje się także drzewo określane platanem Hipokratesa, a pod którym rzekomo miał do swoich uczniów przemawiać ów grecki prekursor medycyny. Biorąc jednak pod uwagę, że Hipokrates żył 2,5 tysiąca lat temu, a platany aż tak długowieczne raczej nie są, a na dodatek wiek rosnącego tu platanu ocenia się na około 500 lat, to raczej nie pamięta on swego patrona. Co nie znaczy jednak, że w miejscu tym wcześniej nie rósł inny platan, pod którym rzeczywiście Hipokrates stał i przemawiał do swoich uczniów. Mogło przecież tak być.
Tuż obok zobaczymy kolejne atrakcje miasta Kos. Czy może raczej: zabytki miasta Kos. Wśród nich meczet Gazi Hassan Pasza z XVIII wieku, brama świętego Mikołaja, hammam, czyli ottomańska łaźnia… I sąsiadujący z nimi rozległy plac pełen ruin. A wędrując dalej przez miasto Kos, natkniemy się na kolejne ciekawe miejsca. Wśród nich odeon, czyli starożytny amfiteatr, pozostałości akweduktu i bez wątpienia wiele, wiele innych mniej lub bardziej rozpoznanych fragmentów historii, mniej lub bardziej zapomnianych strzępów przeszłości. Nawet jeśli wiele z nich pozostaje dla nas anonimowymi, wciąż stanowią one o klimacie tego miejsca.
Miejscowość Kos, czyli stolica Kos
Dzisiejsze miasto Kos, jak na współczesne warunki, nie jest miastem dużym. Około 21-tysięczna populacja stanowi znakomitą większość mieszkańców tej 37-tysięcznej wyspy. Pozostaje ona jednak nie tylko stolicą wyspy Kos, ale i siedzibą jednostka regionalnej Kos… w skład której wchodzi wyspa Kos oraz wyspa Nisiros. Najważniejsze jednak, że miasteczko Kos pozostaje ładnym, atrakcyjnym turystycznie miejscem, w którym można i pozwiedzać, i odpocząć, i dobrze zjeść… generalnie dobrze spędzić swój urlop w Dodekanezie.
Przeczytaj też:
Jeśli planujesz wybrać się w podróż na Kos, sprawdź również, na co uważać na Kos.
Sprawdź również inne ciekawe miejsce w okolicy miasta Kos, Asklepiejon.
