Czy Morze Egejskie jest bezpieczne?

Na przestrzeni lat pojawiały i wciąż pojawiają się różne doniesienia z rejonu Morza Egejskiego, a dotyczące szeroko pojętego bezpieczeństwa. Mowa tu głównie o pożarach na greckich wyspach, o trzęsieniach ziemi regularnie nawiedzających tę część świata, ale i innych zagrożeniach, które pojawiają się tu z większym lub mniejszym natężeniem. W niniejszym artykule rozwinę tę kwestię i zagłębię się w niektóre, co częściej poszukiwane przez internautów kwestie, aby rozwiać pewne wątpliwości. Jednocześnie, jeśli uważasz, że jakiś dodatkowy temat potrzebuje rozwinięcia w kontekście bezpieczeństwa Morza Egejskiego, koniecznie napisz w komentarzu.

Morze Egejskie na mapie

Zacznijmy od usytuowania geograficznego i politycznego Morza Egejskiego na mapie. Znajduje się ono bowiem między Bałkanami a Anatolią. Na północy łączy się z Morzem Marmara, które z kolei jest punktem dostępowym do Morza Czarnego. Na południu graniczy z Morzem Śródziemnym. Tak więc, patrząc na Morze Egejskie na mapie, należy dostrzec nie tylko jego usytuowanie między Grecją a Turcją, gdzie dla obu tych państw rejon ten stanowi strefę wpływów (lub pożądanych wpływów), ale i ważny punkt dostępowy do Morza Czarnego, które może być szczególnie istotne np. dla Rosji. Ponadto szlaki prowadzące przez Morze Egejskie mogą być wykorzystywane przez przemytników, zarówno tych odpowiedzialnych za przerzut narkotyków, jak i ludzi. Mówimy tu o powierzchni około 215 tysięcy km2 poszatkowanych ponad 150 wyspami i wysepkami, co dodatkowo utrudnia kontrolę nad nimi. Wszystko to wpływa na bezpieczeństwo w tym rejonie w kontekście polityki, ale i przestępczości, w tym przemytu.

Samo Morze Egejskie dzieli się na Morze Trackie i Morze Kreteńskie. W niniejszym tekście potencjalne zagrożenia na Morzu Egejskim potraktujemy jednak łącznie, jako całość, bez szczegółowego zagłębiania się w mniejsze regiony. W innym przypadku powstałby niewiarygodnie długi artykuł. A moim celem było przede wszystkim zarysowanie tematyki bezpieczeństwa w tej części świata.

Czy Morze Egejskie jest bezpieczne? Wpływy geopolityczne — Morze Egejskie to swego rodzaju grecko-tureckie pogranicze, a między krajami niekiedy dochodzi do napięć – raczej dyplomatycznych niż militarnych, ale ślady „wojskowości” na wyspach Morza Egejskiego można znaleźć w różnych miejscach – tu akurat na wyspie Rodos

Morze Egejskie: głębokość

Głębokość Morza Egejskiego jest oczywiście różna w różnych częściach tego akwenu. Należy jednak zwrócić uwagę, że maksymalna głębokość może sięgać nawet 2500 metrów, choć w większości przypadków będzie dużo płycej. Nadal będzie to jednak kilkaset metrów, dlatego najlepiej będzie nie odpływać zbyt daleko od wybrzeża.

Morze Egejskie: temperatura wody

Trudno określić jedną stałą temperaturę wody dla całego Morza Egejskiego. Jest to bowiem zróżnicowany wskaźnik, wynikający z wielu czynników geograficznych, ale i zależny od pory roku. Różnica między różnymi miejscami może wynosić nawet kilka stopni, a pomiędzy porami roku jest jeszcze większa, od 13-15 stopni Celsjusza zimą do 26-29 stopni Celsjusza latem. Jednak w większości miejsc, w porównaniu do tego, co mamy w Bałtyku, kąpiel w Morzu Egejskim powinna dostarczyć znacznie przyjemniejszych przeżyć.

Morze Egejskie: pogoda

Pogoda może być jeszcze bardziej zróżnicowana na terenie Morza Egejskiego, niż sama temperatura wody. Najlepiej na bieżąco sprawdzać prognozy w interesującym nas regionie. Ale przykładowo zimą w jednej części Morza Egejskiego może być 8-9 stopni Celsjusza, a w innej nawet 15 stopni Celsjusza. Podczas gdy latem w jednej części będzie 28 stopni Celsjusza, w innej części 34 stopnie Celsjusza. I tam, gdzie było najzimniej zimą, niekoniecznie musi być najzimniej latem. Dlatego warto sprawdzać aktualne prognozy pogody dla konkretnego regionu. A szczególnie latem należy zadbać o odpowiednią ochronę przed słońcem, stosować kremy z filtrem UV oraz odzież, bez względu na to, czy żeglujemy po Morzu Egejskim, czy spędzamy czas na jego wyspach. Nawet, gdy wydaje nam się, że słońce nie grzeje tak mocno, gdyż nie odczuwamy tego np. dzięki przyjemnemu wiatrowi, nadal jesteśmy narażeni na duże ilości promieniowania, gdyż ta część Europy obfituje w dni słoneczne.

Wiatry etezyjskie w kontekście bezpieczeństwa Morza Egejskiego — Wiatry etezyjskie mogą być „wiatrem w żagle”, ale też przeszkodą

Wiatry etezyjskie na Morzu Egejskim

Etezje czy też wiatry etezyjskie to silne, suche północne wiatry Morza Egejskiego, które wieją okresowo od około połowy maja do połowy września. Choć mogą one zapewniać dobry, stały wiatr żeglarski preferowany przez żeglarzy rekreacyjnych to mogą one również stanowić zagrożenie. Są niebezpieczne dla żeglarzy, ponieważ pojawiają się przy dobrej pogodzie bez ostrzeżenia i mogą wiać z siłą 7–8 w skali Beauforta. W takim przypadku niektóre jachty i większość promów między wyspami nie może kursować w takich warunkach.

Prądy morskie Morza Egejskiego

W różnych rejonach Morza Egejskiego mogą występować silniejsze lub słabsze prądy morskie. Choćby w niektórych cieśninach i wokół wysp, gdzie prądy te mogą być silne, a przez to i niebezpieczne dla pływaków oraz osób korzystających z małych jednostek pływających. Warto o tym pamiętać!

Czy Morze Egejskie jest czyste?

Generalnie Morze Egejskie jest uznawane za czysty akwen. Należy jednak mieć na uwadze, że zależnie od regionu poziom czystości może być różny – bliżej większych miast, szczególnie tych przemysłowych lub popularnych turystycznie, zanieczyszczeń może być więcej. W tym kontekście warto przytoczyć badania naukowe, które mówią chociażby o zanieczyszczeniu Morza Egejskiego ołowiem około 5200 lat temu – “dzięki” działalności człowieka! Dziś szczególnie należy zwrócić uwagę w wiadomościach na różnego rodzaju awarie np. infrastruktury przemysłowej lub wypadki morskie np. z udziałem dużych statków, z których mogą wydostawać się do morza niebezpieczne substancje. Wypadki takie są oczywiście rzadkością, ale nigdy nie można ich wykluczyć.

Trzęsienie ziemi na Morzu Egejskim

Niestety, należy łączyć z rejonem Morza Egejskiego trzęsienia ziemi. Zjawisko to występuje tutaj dość regularnie, choć oczywiście o różnym natężeniu i sile. Często są to wstrząsy niegroźne dla człowieka, nawet jeśli da się je wyraźnie odczuć. Nigdy jednak nie można mieć pewności, czy nie dojdzie do silniejszego trzęsienia ziemi, które przyczyni się do poważniejszych uszkodzeń, ciągnąc tym samym za sobą ofiary śmiertelne. Zjawiska te są nieprzewidywalne!

Tsunami na Morzu Egejskim

Skoro na Morzu Egejskim pojawiają się trzęsienia ziemi, to mogą pojawić się również tsunami, choć oczywiście jest to zjawisko rzadkie. Należy jednak pamiętać, że trzęsienia ziemi nie są jedynymi przyczynami powstawania tsunami. Te ostatnie mogą być spowodowane chociażby wpadnięciem do morza meteorytu (ekstremalnie rzadkie zjawisko), czy osunięciem się potężnej ilości skał np. z nabrzeża, co generuje fale o ograniczonym zasięgu i wysokości. Jednak nie można powiedzieć, że tsunami na Morzu Egejskim nie może wystąpić nigdy, bo byłoby to niezgodne z prawdą.

Pożary na greckich wyspach

Regularne, sezonowe pożary na greckich wyspach, które położone są na Morzu Egejskim, mają wpływ na bezpieczeństwo nie tylko na lądzie, ale i na wodzie. Dym oraz spadający pył ograniczają widoczność przepływającym jednostkom morskim, utrudniają nawigację, co z kolei może wpływać na podwyższenie zagrożenia kolizjami morskimi. Dodatkowo niekontrolowane pożary na dużych obszarach mogą wymagać ewakuacji turystów drogą morską. To także sposób na dodatkowe zanieczyszczenie nie tylko powietrza, ale i morza ze względu na spadające do niego wspomniane pyły.

Wypadek na Morzu Egejskim

Tak, jak wspomniałem powyżej, ograniczona widoczność może doprowadzić do wypadków na Morzu Egejskim. Nie zapominajmy jednak, że pyły i dymy powstałe podczas pożarów nie są jedynymi ogranicznikami widoczności. Oprócz nich, na Morzu Egejskim może pojawić się chociażby mgła, czy po prostu gorsza pogoda pod postacią burzy, deszczu, czy sztormu. Noc sama w sobie również ogranicza widoczność. Do tego dodajmy ludzkie błędy, awarie sprzętu i mamy szerokie grono przyczyn wypadków, do jakich może dochodzić na Morzu Egejskim. Pod tym względem morze to nie różni się zbytnio od innych akwenów.

Morze Egejskie: niebezpieczne zwierzęta

Głębiny Morza Egejskiego mogą kryć w sobie różne piękne, fascynujące, ale i niekiedy niebezpieczne istoty. Mogą one być zagrożeniem dla ludzkiego zdrowia i życia. Nie należy jednak popadać w paranoję, wystarczy zachowanie zwykłej ostrożności, aby potencjalnych zagrożeń na Morzu Egejskim uniknąć.

Jeżowce w Morzu Egejskim

Nie są to najgroźniejsze istoty spośród całego spektrum, z jakimi możemy się spotkać w Morzu Egejskim. Jednak bez wątpienia dotyczy ich jedno z większych prawdopodobieństw – są niewielkie, mogą być trudno zauważalne pod wodą, a zarazem często znajdują się blisko brzegu. Nadepnięcie na nie powoduje, że kolec jeżowca pęka i pozostaje w skórze, później ciężko jest je wydobyć. Powodują ból i dyskomfort. Dlatego warto do wody zabrać ze sobą specjalne obuwie ochronne, które nie jest drogie, a ratuje… no, może nie życie w tym przypadku, ale przynajmniej “udany urlop”.

Rekiny w Morzu Egejskim

Czy możemy spotkać Rekiny w Morzu Egejskim? Jak najbardziej, żyje ich tutaj ponad 30 gatunków. Bez obaw, większość z nich jest zupełnie niegroźna dla ludzi. Potencjalnie niebezpieczny jest żarłacz biały, który oczywiście na wodach Morza Egejskiego się pojawia. Należy jednak pamiętać, że zwykł on unikać kontaktu z ludźmi. Te ostatnie są zresztą w tej części świata bardzo rzadkie. Aby jednak zmniejszyć potencjalne zagrożenie, zaleca się, aby nie pływać o zmierzchu, świcie i nocy, kiedy rekiny są bardziej aktywne. Ponadto nie powinno się pływać z otwartymi ranami (rekiny mają doskonale wyczulony węch), z błyszczącą biżuterią (może przypominać łuski ryb), zdecydowanie lepiej pływać w grupach niż samotnie, a przede wszystkim nie powinno się prowokować istot morskich umyślnie.

Delfiny w Morzu Egejskim

To nie pomyłka, o delfinach w Morzu Egejskim rzeczywiście piszę w kontekście bezpieczeństwa. Są to co prawda z natury łagodne zwierzęta, jednak… no właśnie, należy pamiętać, że to wciąż dzikie zwierzęta. Ataki tych zwierząt są bardzo rzadkie, ale niestety możliwe. Historia o kobiecie, która po ataku delfina miała sześć złamań kręgosłupa, trzy złamane żebra i uszkodzone płuco nie jest wymyślona – co prawda to przypadek z wód otaczających Irlandię, ale jednak pokazujący potencjalne niebezpieczeństwo ze strony delfinów. Ich agresja może być wywołana różnymi czynnikami, zarówno poczuciem zagrożenia, chęcią ochrony młodych, jak i zachowaniami człowieka, które prowokują delfina (np. dotykanie, ciągnięcie, gonienie delfina).

Meduzy w Morzu Egejskim

W Morzu Egejskim, podobnie jak i w innych większych akwenach, można natknąć się na różne gatunki meduz. Niektóre z nich mogą być potencjalnie niebezpieczne dla człowieka. Wśród nich znajduje się m.in. Meduza Fioletowa (Pelagia noctiluca), w której parzydełkach znajduje się neurotoksyna powodująca liczne nieprzyjemne objawy m.in. nudności, wymioty, biegunka, zawroty głowy, skurcze mięśni, osłabienie. Wiele innych gatunków meduz w Morzu Egejskim nie powinna stanowić zagrożenia dla człowieka, mogą powodować jedynie “obrzydzenie” u osób, które nie lubią tego typu istot.

Ze względu na kolor i strukturę ciała podobny i niebezpieczny może być inny organizm, który nie jest meduzą, a znany jest m.in. jako żeglarz portugalski (również: bąbelnica bąbelcowa, żywłoga, aretuza). Jest to przedstawiciel rurkopława, ma charakterystyczny wygląd i kolor. Co ważne, kontakt z żeglarzem portugalskim może być bardzo bolesny dla człowieka. Wstrzyknięcie jego toksyn może skutkować dysfunkcjami naczynioruchowymi, zapaścią, niewydolnością oddechową, zaburzeniami w układzie nerwowym, mięśniowo-szkieletowym i pokarmowym. Krótko mówiąc: lepiej trzymać się na dystans od tego stworzenia!

Ryby w Morzu Egejskim

W Morzu Egejskim, oprócz smacznych, czy po prostu ładnych ryb, są również takie, które mogą być dla człowieka niebezpieczne. Głównie pod kątem zdrowia, ale w skrajnych przypadkach również i pod kątem życia. Mowa tu o jadowitych rybach, takich jak ostrosz, skorpena, czy skrzydlica ognista. Z niejadowitych ryb, które mogą po prostu boleśnie ugryźć, wymienić należy mureny i kongery. Brodząc w morzu i stąpając po piachu pod wodą, czy wypływając na większe głębiny, należy uważać gdzie stawiamy stopy, ale i uważnie patrzeć czy nie zbliżamy się do różnych zwierząt morskich.