Madera: na co uważać?

Wyspa Madera staje się wśród Polaków coraz częściej wybieranym kierunkiem podróży, nie tylko latem. To rodzi pytania o bezpieczeństwo takich wypraw. Jakie są choroby na Maderze, jakie spotkamy na Maderze niebezpieczeństwa, zagrożenia, ryzyka podczas wędrówek w terenie czy w trakcie zwiedzania siedlisk ludzkich? Poniżej prezentuję katalog zagrożeń na Maderze, ale też pewnego rodzaju obaw… które mogą się pojawić w umyśle podróżnika, lecz de facto nie powinny one go nadmiernie stresować.

Mam nadzieję, że poniższa lista pomoże ci w przygotowaniach do podróży na Maderę. Że rozwieje pewne wątpliwości, bądź podkreśli, na co zwrócić uwagę. Że zwiększy Twoje poczucie bezpieczeństwa. Zacznijmy więc od początku, od przylotu na tę piękną portugalską wyspę.

Madera: lotnisko niebezpieczne?

Być może wiesz, że lotnisko na Maderze (właściwie: Międzynarodowe Lotnisko Cristiano Ronaldo w Funchal) uznawane jest przez różne media i blogerów, jako jeden z najbardziej niebezpiecznych portów lotniczych na świecie. Niektórzy mówią o 9-tym najbardziej niebezpiecznym lotnisku na Ziemi, inni o 3-cim najbardziej niebezpiecznym lotnisku w Europie. Jednak skupiając się nie na krzykliwych nagłówkach, lecz na konkretnych faktach, należy przede wszystkim zaznaczyć, że port lotniczy w Funchal jest określany jako lotnisko kategorii C. Kategoria ta oznacza pewne problemy przy podejściu, lądowaniu i starcie z portu lotniczego. W tym przypadku, wynikają one z położenia Funchal, nad samym brzegiem Atlantyku, w bliskości skalistych wzniesień, ale problemem są przede wszystkim silne wiatry. Wynikają one z tego, iż na lokalną pogodę wpływ ma kilka innych “systemów” klimatycznych, m.in. bliskość do gorącej Afryki, czy otoczenie wodami Atlantyku i wpływ jego prądów. Gdy warunki pogodowe są zbyt trudne, samoloty są odsyłane na inne lotniska, np. na oddalone o 400 km Wyspy Kanaryjskie.

Warto jednak wiedzieć, że latanie do Funchal wymaga od kapitana samolotu odpowiedniego doświadczenia – nie tylko pod kątem osobistej praktyki, ale jest to także wymagane od strony formalnej. A wśród owych wymagań znajduje się m.in. wylatanie minimum 200 godzin jako kapitan samolotu, czy też odbycie lotu szkoleniowego na Maderę. To oczywiście przyczynia się do zwiększenia bezpieczeństwa lotów na wyspę wiecznej wiosny. I nawet jeśli silny wiatr sprawi, że lądowanie nie będzie komfortowe to niech przemówią konkretne statystyki, które dla lokalnego lotniska są pozytywne. Ostatnia duża katastrofa lotnicza na Maderze miała miejsce w 1977 roku, gdy pas startowy na tutejszym lotnisku był krótki i wynosił zaledwie 1600 metrów. Wówczas to samolot lądujący przy niekorzystnych warunkach pogodowych nie zdołał zatrzymać się przed końcem pasa, spadł z niego i rozbił się o skały. Od 2000 roku pas jest jednak znacznie dłuższy i ma ponad 2700 metrów! Od roku 1977 nie wydarzyła się tutaj żadna katastrofa z udziałem dużego samolotu, a warto pamiętać, że lotnisko w Funchal, obsługuje kilka milionów pasażerów rocznie – ruch więc jest niemały i ciągle rośnie.

Krótko mówiąc: lotnisko jest bezpieczne, choć lądowanie może być czasem emocjonujące.

Madera: choroby i szczepienia

Czy lecąc na Maderę trzeba się szczepić? Nie ma takiego obowiązku, choć oczywiście sytuacja ta może ulec zmianie, choćby w przypadku pandemii takiej, jak ta z 2020 roku. Generalnie jednak nie wymaga się tego od turystów, choć zalecane są szczepienia na:

• tężec i błonnicę,
• polio.

Warto jednak wiedzieć, że na Maderze, która wcześniej była wolna od tropikalnych chorób, pojawiają się powoli również i one. Niestety. A wśród nich:

• denga,
• zika,
• leiszmanioza,
• borelioza.

Dlatego warto mieć ze sobą repelenty oraz stosować inne metody ochrony przed owadami (komary, kleszcze). Używać moskitier, lecz przede wszystkim odpowiednio się ubierać. Póki co, zagrożenie nie jest duże, ale wraz ze zmianami klimatu i wzrostem mobilności ludzi między różnymi regionami świata, może ono rosnąć. Na pewno warto monitorować sytuację przed wylotem na Maderę. Nie zaszkodzi mieć też ze sobą żel antybakteryjny.

Krótko mówiąc: nie musisz się szczepić, ale warto chronić się przed moskitami.

Madera: przestępczość

Rabunki, pobicia, kradzieże… to może zdarzyć się wszędzie, niestety nigdy nie wiemy, na jakich ludzi natrafimy. Dlatego i tutaj, jak zawsze, należy zachować podstawowe środki ostrożności. Jednak porównując statystyki przestępczości z Funchal do Warszawy, czy do bardziej zbliżonego wielkościowo Opola – bezpieczeństwo w każdym z tych miejsc będzie na podobnym poziomie. A nawet Funchal mogłoby się okazać nieco bezpieczniejsze, a przynajmniej statystycznie wskaźnik bezpieczeństwa jest w stolicy Madery kilka procent wyższy niż ma to miejsce we wspomnianych polskich miastach. Warto zwrócić uwagę, że na ów wskaźnik przestępczości najbardziej wpływają… korupcja i przekupstwo, kradzieże z wnętrza samochodów, wandalizm, czy wreszcie handel i zażywanie narkotyków. Przy czym nie znaczy to, że cokolwiek z tej listy spotka Ciebie, bądź będziesz tego świadkiem. Bo i te wskaźniki są wciąż stosunkowo niskie. To, co może Cię spotkać z dużym prawdopodobieństwem to próba naciągnięcia Cię na zakup owoców na targu rolnym Mercado dos Lavradores w Funchal. Sprzedawca najpierw może dać Ci do spróbowania bardzo dobrych owoców, po czym zapakuje Ci do torby te mniej smaczne (kwaśne) i sprzeda po zawyżonej cenie.

Co ważne – spacery po wyspie i za dnia, i w nocy, odznaczają się wysokim poziomem bezpieczeństwa. Nie znaczy to jednak, że nie powinno się unikać szemranych zaułków, szczególnie nocą.

Krótko mówiąc: jest bezpiecznie! Ale wiadomo, że zawsze jakąś ostrożność należy zachować.

Madera: zagrożenia pogodowe

Maderę określa się jako wyspę wiecznej wiosny. I określenie to w dużej mierze oddaje rzeczywistość, jaką można tu zastać przez większość roku, bowiem mamy tu do czynienia z temperaturą od 16 do 23 stopni Celsjusza. Należy jednak pamiętać, że zależnie od pory roku i regiony wyspy, pogoda może być daleka od wiosennej i w górach może spaść śnieg, a na wybrzeżu może być silny sztorm. Raz na kilka(naście) lat Maderę nawiedzają skrajne warunki pogodowe, zwykle kończą się one podtopieniami, bądź zniszczeniami zabudowań czy pojazdów. Może jednak to stanowić również zagrożenie nie tylko dla mienia, ale i dla życia oraz zdrowia ludzi i zwierząt. Na szczęście zazwyczaj Madera rzeczywiście jest wyspą wiecznej wiosny, ze słońcem które daje przyjemne ciepło lub… z lekkim, wiosennym deszczem.

Krótko mówiąc: Madera to wyspa wiecznej wiosny, warto jednak śledzić pogodę, choćby po to, aby odpowiednio się ubrać.

Madera: tsunami

Czy Maderze grozi tsunami i jej niszczycielskie fale? Co prawda najczęściej do tsunami dochodzi w innych rejonach świata – na wodach Oceanu Spokojnego – niestety Atlantyk nie jest wolny od tego typu zjawisk. Warto zaznaczyć, że tsunami może występować na niewielkim obszarze, jak choćby to na Maderze z 4 marca 1930 roku, a wywołane oberwaniem się sporego kawałka klifu Cabo Girão. Ten, wpadając do oceanu, wywołał falę o wysokości 8 metrów, która to z kolei uderzyła w południowe wybrzeże Madery, zalewając plażę Vigário na głębokość 200-300 metrów. I przyczyniając się do śmierci 20 osób.

Warto mieć też na uwadze, że częstotliwość tego typu zjawisk jest nieprzewidywalna, trudno przed nimi ostrzec z wyprzedzeniem, a do tego może zależeć od zmian klimatu. Jak ostrzegają naukowcy, do tsunami może przyczynić się nagłe topnienie lodów na Grenlandii i osuwanie się wielkich brył gór lodowych do morza. Choć oczywiście wciąż należy pamiętać o podwodnych trzęsieniach ziemi, które zdarzają się i na Atlantyku. Jak choćby to z listopada 1755 roku, kiedy to seria silnych wstrząsów mocno zniszczyła Lizbonę, a później wywołała 6-metrową falę tsunami dopełniającą nieszczęścia. Szacuje się, że ofiar śmiertelnych było wówczas około 60 tysięcy.

Krótko mówiąc: prawdopodobieństwo jest bardzo małe, ale jednocześnie nie można go wykluczyć.

Madera: lawiny błotne

Madera to wulkaniczna wyspa, w dużej mierze pokryta skałami, choć i nie brak tu zwykłej ziemi, która pokrywa zbocza gór. Ta z kolei potrafi przemienić się w groźne lawiny błotne w przypadku odpowiednich warunków atmosferycznych. A te, co pewien czas, sprzyjają na Maderze tworzeniu się tego niebezpiecznego zjawiska. Dlatego bezpieczniej będzie unikać czasu, gdy nad wyspą wiecznej wiosny dominują ulewne dni.

Krótko mówiąc: unikaj okresów, kiedy na wyspie występują większe opady deszczu.

Powodzie na Maderze

Przyczyny powodzi są podobne do przyczyn lawin błotnych – nadmiar ulewnych deszczy. Choć na samej Maderze pogoda bywa zmienna i czasem popada deszczyk, by za chwilę miało wyjść słońce – to jednak zazwyczaj nie jest to zjawisko groźne dla człowieka. Niekiedy jednak zdarzają się większe ulewy, które powodują lokalne podtopienia, czy nawet większe powodzie, które niszczą mienie, ale i są nadzwyczaj niebezpieczne dla człowieka. Szczególnie na stromych zboczach, z których składa się ogromna część Madery.

Krótko mówiąc: unikaj okresów, gdy na wyspie występują większe opady deszczu.

Pożary na Maderze

Choć Madera nie należy do miejsc na Ziemi, które kojarzą się z żywiołem ognia to jednak może on tutaj zaznaczyć swoją obecność, jak wszędzie na świecie, gdzie występują łatwopalne materiały. Wiosenne temperatury na wyspie, zachmurzenie i opady nie sprzyjają temu, aby na Maderze wybuchały straszliwe w skutkach pożary pochłaniające ogromne połacie lasów (i domostw). Jednak nie znaczy to, że mamy lekceważyć płomienie – te mogą się pojawić i być niebezpieczne, nawet jeśli występują w małej skali.

Krótko mówiąc: zachowaj standardowe środki ostrożności w przypadku napotkania ognia.

Madera: niebezpieczeństwa na drodze

Madera to górzysta, powulkaniczna wyspa. A więc i drogi będą prowadzić przez malownicze tereny… choć i niekiedy będą one kręte, wąskie, prowadzące nad przepaścią. Są tutaj też nowoczesne tunele oraz mosty, świeżo położony asfalt, ale i dla odmiany słabe nawierzchniowo trasy na uboczu. Niekiedy drogi są zasypane kamieniami, czasem też spadające z góry odpryski skalne mogą uderzać o auta i uszkadzać karoserie, czy szyby. Trzeba przyznać, że jeżdżenie autem po Maderze może być niezwykle emocjonujące, żeby nie powiedzieć, że momentami stresujące. Początkującym kierowcom raczej bym odradzał próbowania tutaj swoich sił. Trudnością mogą być również strome podjazdy, z którymi słabsze silniki pojazdów mechanicznych sobie nie poradzą. I, jak wszędzie, trzeba uważać na innych kierowców. Co prawda mieszkańcy Madery nie wykazują się nadmierną brawurą, ale błędy popełniają również – mnie niewiele brakowało, a rozpędzony Portugalczyk nie wjechałby z dużą prędkością w bok mojego auta po tym, jak nie ustąpił mi pierwszeństwa (co skończyłoby się przynajmniej wylądowaniem w szpitalu). Ponadto stresujące może być mijanie się z autobusami, czy wręcz wymuszone tym cofanie na bardzo wąskich, górskich drogach. Warto też zwrócić uwagę na trąbiące pojazdy, które ostrzegają innych uczestników ruchu, że mogą się wyłonić zaraz zza zakrętu, zza skalnej ściany. No i znaki drogowe – tak jak należy na nie patrzeć wszędzie na świecie, tak tutaj może to mieć szczególnie duże znaczenie przy unikaniu niebezpiecznych zdarzeń i sytuacji.

Krótko mówiąc: górskie, kręte trasy Madery są wyzwaniem, którego powinni unikać początkujący kierowcy.

Przy okazji dowiedz się: „Jakie są drogi na Maderze?”.

Madera: niebezpieczne zwierzęta

Choć Madera, położona na Atlantyku, dla niektórych osób może brzmieć dość egzotycznie – brak tutaj egzotycznych przedstawicieli fauny. A już na pewno brak niebezpiecznych zwierząt, w tym jadowitych węży czy pająków. Nie ma dużych drapieżników, które mogłyby stanowić problem na szlakach górskich. To, na co najbardziej trzeba uważać na Maderze, to przede wszystkim komary oraz kleszcze. Same w sobie nie są nadzwyczaj niebezpieczne, ale, jak pokazuje doświadczenie z ostatnich lat, mogą one przenosić egzotyczne i śmiertelnie groźne choroby.

Krótko mówiąc: na Maderze nie ma dziko żyjących niebezpiecznych zwierząt.

Madera: węże

Choć wspomniałem już, że na Maderze nie ma niebezpiecznych zwierząt, inną kwestią może być po prostu obecność tych przedstawicieli fauny, których niektórzy ludzie się po prostu boją, bez względu na ich jadowitość czy agresywność. Albo po prostu pewne zwierzęta ich obrzydzają, dlatego boją się kontaktu z nimi. Do takich zwierząt można zaliczyć węże… które w ogóle naturalnie nie występują na Maderze.

Krótko mówiąc: węże naturalnie nie występują na Maderze.

Madera: jaszczurki

Na jaszczurki na Maderze na pewno się natkniesz – jest ich tu bowiem całkiem sporo. Ale jednocześnie nie ma się czego obawiać, nie są one groźne dla człowieka. Ale z całą pewnością są płochliwe i przed człowiekiem będą umykać. Na pocieszenie, wobec osób, które brzydzą się tego typu istotami, napiszę, że jaszczurki zjadają znaczne ilości owadów!

Krótko mówiąc: jaszczurki na Maderze występują licznie, ale są zupełnie niegroźne.

Owady na Maderze

Madera wolna jest od insektów wyjątkowo niebezpiecznych, ale nie jest wolna od wszelkich pozostałych. Można tutaj natknąć się chociażby na pszczoły, które same w sobie nie są agresywnymi owadami, lecz należy pamiętać, że mogą one użądlić. Dla zdrowego człowieka takie użądlenie, poza bólem, nie powinno stanowić większego problemu, jednak dla osoby z alergią może to stanowić śmiertelne zagrożenie.

Krótko mówiąc: na Maderze występują pszczoły, których użądlenie może być niebezpieczne dla osób z alergią.

Komary na Maderze

Jeśli chodzi o komary, Madera nie jest od nich wolna. Niestety, fakt że na Maderze potwierdzono już pierwsze przypadki niebezpiecznych chorób przenoszonych właśnie przez komary (np. denga), należy liczyć się z groźbą zachorowania. Póki co, nie jest ona wielka, mieliśmy dotychczas do czynienia z pojedynczymi przypadkami zachorowań, sytuacja może się jednak zmieniać, np. pod wpływem zmian klimatycznych. Warto więc przed komarami się zabezpieczyć.

Krótko mówiąc: komary na Maderze występują i potencjalnie mogą być nosicielami chorób.

Karaluchy na Maderze

Jeśli chodzi o karaluchy, Madera nie jest od nich wolna, jak zresztą większość naszego świata. Same w sobie karaluchy nie atakują ludzi, nie gryzą ich, nie żywią się ich krwią, ale są szkodnikami. I przede wszystkim mogą przenosić różne choroby, które dla człowieka nie tylko mogą być nieprzyjemne, ale i zwyczajnie niebezpieczne.

Krótko mówiąc: karaluchy na Maderze występują i mogą być nosicielami chorób.

Madera: pająki

Podobnie jak w przypadku węży, tak i pająki na Maderze występują, ale nie stanowią zagrożenia dla ludzkiego zdrowia i życia. Ale oczywiście takie okazy, jak tzw. maderska tarantula (właściwie: hogna maderiana) mogą być odrażające dla osób, które tych istot się boją lub brzydzą. Przy czym prawdopodobnie ich nie spotkają, gdyż gatunek ten występuje na wyspie Desertas, do której ludzie mają bardzo mocno ograniczony dostęp.

Krótko mówiąc: pająki na Maderze żyją, ale nie stanowią dla człowieka zagrożenia.

Madera: kleszcze

Kleszcze na Maderze jak najbardziej występują – zresztą, można je spotkać w wielu częściach świata (niestety). Choć maderska populacja kleszczy nie jest znana z tego, jak ta w Polsce, że w znacznej mierze jest nosicielem boreliozy, jednak warto po spacerze obejrzeć swoje ciało i sprawdzić, czy nie nosi się ze sobą pasażera na gapę.

Krótko mówiąc: kleszcze na Maderze występują, teoretycznie nie są groźne, ale lepiej się przed nimi zabezpieczyć.

Rekiny na Maderze

Myśląc o takich miejscach jak Madera, rekiny oczywiście mogą się pojawić na otaczających ją oceanicznych wodach. Gatunki tych rekinów są różne – mniejsze i większe, w tym również te potencjalnie niebezpieczne dla człowieka. Jednak tak właściwie ataki takie nie zdarzają się tutaj, choć nie można wykluczyć, że sytuacja ta nie ulegnie zmianie pod wpływem rosnącego ruchu turystycznego i zmieniających się zachowań turystów. Mam tu na myśli większą liczbę osób nurkujących, czy praktykujących inne aktywności, powodujące, że człowiek znajduje się w mniejszej odległości od rekinów.

Krótko mówiąc: na wodach wokół Madery można spotkać potencjalnie niebezpieczne rekiny, jednak przy brzegu ataki się nie zdarzają.

Wieloryby na Maderze

Wieloryby z natury są łagodnymi zwierzętami, choć oczywiście ich rozmiar może budzić respekt. I słusznie. Choć same wieloryby raczej powinny być obiektem naszego zaciekawienia i obserwacji niż strachu, jednak zdarzają się wypadki z udziałem tych zwierząt. Bardzo rzadko, ale jednak. Może to być chociażby niezamierzone przewrócenie łodzi i wyrzucenie pasażerów za burtę.

Krótko mówiąc: wieloryby są łagodne, wypadki z nimi są rzadkie i przypadkowe.

Madera: woda i żywność

Na Maderze nie grożą Ci upały, które w krótkim czasie Cię odwodnią, choć oczywiście o uzupełnianie wody pitnej powinniśmy dbać zawsze. Na szczęście jest jej tutaj pod dostatkiem, bowiem wiele szlaków górskich prowadzi wzdłuż lewad – kanałów odprowadzających wodę z górnych partii gór, ku dolinom. I tutaj nie ma się o co martwić, zarówno woda pitna, jak i żywność na Maderze, są zdatne do jedzenia, bez żadnych rewolucji żołądkowych, dla mieszkańców Polski. Choć o samym przefiltrowaniu, czy oczyszczeniu wody pobieranej bezpośrednio z naturalnych źródeł warto pomyśleć, bo nigdy nie możemy mieć pewności, czy nie została ona zanieczyszczona choćby przez innych ludzi, czy zwierzęta. Jeśli chodzi o żywność – można, a nawet wręcz koniecznie trzeba spróbować lokalnej kuchni, w tym owoców, takich jak marakuje czy banany i owoców morza, takich jak espady (pałasze czarne).

Krótko mówiąc: można bezpiecznie pić wodę i spożywać lokalne posiłki.

Madera: na co uważać? – podsumowanie

Czy jest coś jeszcze, na co powinniśmy zwrócić uwagę pod kątem bezpieczeństwa na Maderze? Nic specjalnego nie przychodzi mi na myśl. To, co najważniejsze, zostało wymienione powyżej. Co jednak istotne, wakacje na Maderze dają ogromną szansę na przeżycie wspaniałej przygody, którą będziesz wspominać przez lata. Pięknie położone szlaki wzdłuż lewad, smaczna lokalna kuchnia, dobra pogoda i do tego niewiele zmartwień i zagrożeń, które mogłyby zakłócić podróż, wszystko to stanowi wyśmienity i zachęcający do podróży zestaw cech.

Spakuj się więc, jak w góry, licząc się ze zmiennością pogody. Ochroń się przed insektami, których nadmiaru na szczęście i tak tutaj nie doświadczysz. Zachowaj standardową ostrożność w miastach, a większą na drogach i… ciesz się swoją wyjątkową podróżą na Maderę.

Przeczytaj też:

Sprawdź, jakie ciekawe miejsca na Maderze na Ciebie czekają.